Dobrych już kilka lat temu zachwyciła mnie „Historia kolorów” – encyklopedia dla młodych czytelników kipiąca ciekawostkami na temat znaczenia, pochodzenia i wykorzystania barw.
Tym razem mam przed sobą równie fascynujący zbiór faktów podanych w cudownie przystępny, intrygujący sposób – poświęcony jednak wyłącznie barwie niebieskiej. I tym razem nie mogłam oderwać się od lektury.
Autorka zaprasza nas w podróż przez czas i przestrzeń śladami koloru niebieskiego – od malowideł na ścianach grobowców faraonów, przez artefakty pozostałe po Cesarstwie Rzymskim, majoliki zdobiące bramy Babilonu, delikatną chińską porcelanę, biżuterię i amulety, żałobne szaty, królewskie płaszcze, żołnierskie mundury i epolety aż po płótna impresjonistów, nostalgiczny blues, jeansy i pierwszy rzut oka Gagarina na naszą (błękitną) planetę z kosmosu.
Błękit egipski, majański, kobaltowy, pruski, ultramaryna, lapis lazuli, turkus, azuryt, urzet barwierski i indygowiec – barwniki i odcienie, minerały i rośliny… ludzkość od zarania dziejów prześcigała się w pomysłach i sposobach by przychylić swemu życiu skrawka nieba.
Chronił zmarłego w zaświatach, pomagał okazać żałobę, zdobił szaty Matki Boskiej, pozwalał zachować fotograficzny fragment rzeczywistości w odbitkach cyjanotypii… Jakie jeszcze znaczenia niósł ze sobą kolor niebieski na przestrzeni wieków i jakie pełnił funkcje? Czy niebieskie włosy to wymysł punkowej młodzieży drugiej połowy XX wieku? Czy barwniki mogły być lekarstwem? Który z władców jako pierwszy upodobał sobie niebieskie szaty rozpoczynając tym samym modę na niebieskości? Kto urabiał sobie ręce (i łamał głowę?) by ten kolor uzyskać? I ile w końcu mamy odcieni niebieskiego?
Nie zabraknie też szczypty informacji o innych barwach, warsztacie malarza, drogach pozyskiwania barwników i kamieni szlachetnych, a także o samych staro i nowożytnych kulturach.
Informacje przekazane są w formie zbioru ciekawostek zakomponowanych wraz z ilustracjami w tematyczne plansze, wśród których umieszczono zadania na spostrzegawczość, które jeszcze bardziej pozwolą docenić szczegółowość (nie tylko niebieskiej!) szaty graficznej.
Uczta i gimnastyka dla oczu jednocześnie + dawka wiedzy nie tylko z zakresu historii sztuki.
Cristiana Valentini, Niebieski. Ilustrowana historia koloru, Warszawa: Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2024, 48.
Recenzja powstała w ramach współpracy barterowej z Wydawnictwem Nasza Księgarnia.