wirus

Bajki Majki: „Ja i moje mikroby” Philip Bunting

| Lew Kanapowy

Temat wirusów nigdy chyba nie był tak bardzo na topie, jak podczas dwóch ostatnich lat. Po wybuchu pandemii powstało całkiem sporo książek dla najmłodszych, będących nieocenioną pomocą w przybliżeniu im tego trudnego zagadnienia. Mam jednak wrażenie, że jego popularność nie zaniknie po ustąpieniu pandemii, bo to jednak temat tak ważny, jak fascynujący. Zarówno koronny argument podczas nauki malucha dbania o higienę, upominania przy braniu do buzi brudnych rąk i zabawek, jak i niewątpliwie intrygujący świat tego, czego nie widać gołym okiem, a co ma tak duży wpływ na nasze życie.

O drobnoustrojach przeczytacie również w książkach:
„Dlaczego nosimy maseczki”
„Wirus w koronie, bakteria w kapsule”
„Wirus i inne drobne ustrojstwa”.

„Ja i moje mikroby” to propozycja dla przedszkolaków i dzieci wczesnoszkolnych – zawierająca naprawdę sporą dawkę wiedzy (nie bojąc się na przykład łacińskich nazw, czy nieco trudniejszych pojęć) podaną w skumulowanej i bardzo przystępnej formie. Czegoś takiego właśnie mi brakowało!

Dowiemy się z niej między innymi czym tak właściwie są mikroby, gdzie możemy je znaleźć, poznamy kilka najważniejszych gatunków (nie tylko wirusy, bakterie i grzyby, ale również pierwotniaki, archeony, czy priony) wraz z ich przedstawicielami i chorobami, za jakie odpowiadają. Dowiemy się również o pozytywnym wpływie grzybów i bakterii na nasze zdrowie i życie codzienne. Przejdziemy przez zakichany szlak przeziębienia, dowiemy się z czego składa się nasz system odpornościowy i w jaki sposób go wspierać oraz poznamy zasady zdrowego stylu życia. A wszystko to ze sporą dawką poczucia humoru i w obrazkach, bo to one w dużej mierze odpowiadają za łatwą przyswajalność tekstu.

Kto jest odpowiedzialny za puszczanie bąków, kto za smrodliwe stópki, a kto za nauczanie online? O czym pamięta nasza odporność i z czego składają się puchate „dywany” na zapomnianych kanapkach? Komu powinniśmy dziękować, a kogo się wystrzegać? Zdumiewające tajemnice mikrobów czekają na odkrycie!

Philip Bunting, Ja i moje mikroby, Warszawa: Wydawnictwo HarperKids, 2021, 32 s.

Recenzja powstała dzięki uprzejmości Wydawnictwa HarperKids.

Bajki Majki: „Wirus w koronie, bakteria w kapsule, czyli wyprawa do mikroświata” Marta Maruszczak, Artur Gulewicz

| Lew Kanapowy

Wychodzimy powoli z trzeciej fala pandemii, a każda kolejna jest gorsza i bardziej opłakana w skutkach. Maseczki stały się standardowym elementem ubioru. Zajęcia z baletu zamknięte od listopada, basen od stycznia, znów pozamykano przedszkola i szkoły. Strach odwiedzić dziadków na święta, kontakty z najbliższymi ograniczone do minimum. Jak wytłumaczyć to wszystko dzieciom? Szczególnie takim przedszkolnym i wczesnoszkolnym – nie mającym jeszcze dość wiedzy, by rozumieć i akceptować naukowe wyjaśnienia, a jednak wciąż pamiętających czasy „normalności” sprzed epidemii i mającymi mnóstwo pytań?

Kilka książek o koronawirusie zajmuje już stałe miejsce w naszym domu „Wirus i inne drobne ustrojstwa” jest świetny, ale to dla mojej przedszkolaczki jeszcze trochę za ciężki kaliber, mimo wszystkich moich wysiłków w tłumaczeniu poszczególnych zagadnień. „Dlaczego nosimy maseczki” to natomiast pozycja (też bardzo dobra!) dla maluszków i choć trochę nam pomogła, nie wyczerpuje ciekawości mojego dziecka. Brakowało nam czegoś pośredniego. I oto jest! W dodatku z mojej ulubionej serii encyklopedii dla dzieci Marty Maruszczak z dużą dawką humoru.

Nie oszukujmy się, obecna sytuacja może przerażać i małych i dużych. Kluczem do okiełznania tego lęku jest zrozumienie problemu i humor właśnie. I te dwie rzeczy „Wirus w koronie” nam gwarantuje.

Dowiemy się między innymi czym różnią się wirusy od bakterii i innych organizmów, w jaki sposób działają, jakie mamy rodzaje wirusów, jak się przed nimi chronić i jak wzmocnić nasza odporność i dlaczego akurat ten nowy koronawirus wzbudził tak wielkie zamieszanie na całym świecie. Wyjaśniono też tajemnicze słowa, towarzyszące nam od dwóch lat niemalże na każdym kroku, jak epidemia, pandemia czy kwarantanna. A wszystko to za pomocą dowcipnych ilustracji i dostępnego języka.

Fenomenalna oprawa graficzna (zachwycałam się nią już przy poprzedniej części „Wzrok, słuch, smak dają znak”), genialne poczucie humoru i duża porcja rzetelnej wiedzy podana w przyjazny dla malucha sposób. A raczej przedszkolaka właśnie – sugerowany wiek czytelnika to 6-10 lat, ja czytam z dość oczytaną 5-latką i jest idealnie.

Na poziom zrozumienia zagadnienia (szczególnie dotyczącego czegoś, czego nie widać gołym okiem!) ogromny wpływ ma sposób podania wiedzy – tak, by zaciekawić, wyjaśnić jak najprostszymi słowami, ale bez nadmiernego uogólniania i przy pomocy łatwych do zrozumienia porównań. Na przykład odporność człowieka została tu porównana do obrony twierdzy podczas oblężenia (kojarzycie mem o Filipie, który gorąco pragnął zbierać kalarepę podczas najazdu Mongołów, tak popularny podczas pierwszego lockdownu? Niektóre analogie po prostu pasują idealnie, a humorystyczna narracja pomaga nam je zapamiętać).

Cała kompozycja książki przypomina mi trochę bardzo dobrze sporządzone notatki „z lekcji” – małe partie tekstu, przystępny język, szybko skreślone ilustracje z podpisami, wypunktowania i metafory. Wszystko, co może nam pomóc skutecznie zgłębić temat i zapamiętać jak najwięcej.

Must have na dzisiejsze czasy, jestem wielką fanką i polecam bardzo mocno!

Marta Maruszczak, Artur Gulewicz, Wirus w koronie, bakteria w kapsule, czyli wyprawa do mikroświata, Warszawa: Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2021, 48 s.

Recenzja powstała dzięki uprzejmości Wydawnictwa Nasza Księgarnia.

Bajki Majki: „Dlaczego nosimy maseczki?” Ilaria Capua

| Lew Kanapowy

Minął już prawie rok, odkąd „koronawirus” zmienił naszą rzeczywistość, a maseczki, dezynfekcja i konieczność zachowania społecznego dystansu na stałe wpisały się w codzienność. Są maluszki, które właściwie nie pamiętają innego świata!

Maja prawie pięciolatka jest już całkiem dobrze ogarnięta w temacie, swego czasu pomógł nam tytuł dla sporo starszych dzieci „Wirus i inne drobne ustrojstwa” oraz „Zuzia w czasie pandemii”. Książeczka, którą chcę Wam dzisiaj pokazać jest skierowana do zdecydowanie młodszych odbiorców, którym wytłumaczenie tego rodzaju zjawiska jest chyba najtrudniejsze – od 2,5 do 4 lat.

„Dlaczego nosimy maseczki” to całokartonowa książeczka z okienkami uatrakcyjniającymi czytanie oswajająca covidową rzeczywistość.

To na pewno bardzo dobrze znana nam wszystkim sytuacja – kilkuletnia Kaja pyta mamę czym tak właściwie jest wirus, a mama gimnastykuje się, by jej to jakoś wyjaśnić. Kiedy dziewczynka zapada w sen, śni jej się sympatyczny (sic!) wirus, który opowiada jej o sobie – kim jest, w jaki sposób podróżuje i w jakich sytuacjach czuje się najlepiej (a co za tym idzie jak najłatwiej złapać takiego „pasażera na gapę”). Kiedy Kaja zaczyna rozumieć czym jest wirus i jakie szkody morze wyrządzić, postanawia nauczyć się go unikać.

„Nie możesz żyć z nami, bo będziemy chorować. Musimy się rozstać”

Tekstu jest całkiem sporo, ale jest on bardzo przystępny i tłumaczy dziecku sytuacje na łatwych do zwizualizowania przykładach – na przykład fakt, że wirus przenosi się na malutkich kropelkach kiedy kichamy (a także śpiewamy, czy mówimy), dlatego najlepiej zatrzymać je maseczką, a także zachować odpowiednią odległość od innych ludzi, bo kropelki nie mają skrzydełek i opadną w dół, jeśli będziemy stali odpowiednio daleko od siebie.

To pełna zrozumiałych dla maluszka informacji, atrakcyjna pod względem formy i kolorystyki książeczka, która uspokaja (wirusy istniały od zawsze), tłumaczy, przestrzega i uczy zasad minimalizujących ryzyko zachorowania, jak noszenie maseczek i rękawiczek, dezynfekcję, zachowanie bezpiecznego dystansu, unikanie imprez czy wyręczanie dziadków w robieniu zakupów. Moim osobistym faworytem jest różowy, tęczowy pojemnik na płyn do dezynfekcji – pogromca wirusów.

Aż żal, że nie miałam tej książki pół roku temu, moja rola „mamy tłumaczącej” byłaby zdecydowanie mniej stresująca, bo i ta książeczka jest bardzo dobrze napisana – niby prostymi słowami, a zawiera wszystkie niezbędne aspekty do zrozumienia sytuacji. Świetna pozycja nie tylko do domowej biblioteczki, ale również do wykorzystania podczas zajęć w przedszkolu czy żłobku.

Ilaria Capua, Dlaczego nosimy maseczki?, Warszawa: Wydawnictwo HarperKids, 2020, 18 s.

Recenzja powstała dzięki uprzejmości Wydawnictwa HarperKids.

Bajki Majki: „Wirus i inne drobne ustrojstwa”, Boguś Janiszewski, Max Skorwider

| Lew Kanapowy

Piotrek jest wirusem i marzy o spektakularnej międzynarodowej karierze. Nie jest jednak łatwo zdobyć sławę będąc wirusem atakującym wyłącznie zwierzęta. Dlatego też Piotrek zrobi wszystko, by się sprytnie przebranżowić i spełnić swoje wielkie marzenie. A czy mu się udało, to już przecież wiemy. Wirusy, prosimy, nie bądźcie jak Piotrek!

Zanim jednak młody czytelnik dokładnie prześledzi wyboistą drogę Piotrka do sławy, dowie się czym właściwie są wirusy i bakterie, dlaczego w naszym życiu tak ważne są… jelita, w jaki sposób drobnoustroje mogą dostać się do naszego ciała i jak organizm się przed nimi broni. A także czym są skąd się właściwie biorą, jak się rozmnażają i o co w ogóle tyle hałasu. Pozna też całą masę antropomorficznych drobnych ustrojstw i dowie się, jakie choróbska wywołują.

Ta pozycja nie tylko tłumaczy najmłodszym, o co właściwie chodzi z tą całą pandemią i kwarantanną, co się stało i dlaczego, ale również wprowadza go w świat niewidzialny nieuzbrojonym okiem. W dowcipny i błyskotliwy sposób, ale wciąż językiem adekwatnym do możliwości poznawczych odbiorcy (i ze znaczną pomocą ilustracji!) przybliża takie zagadnienia jak odporność i jej brak, podpowiada w jaki sposób wspierać swój organizm w obronie przed wirusami i podkreśla wagę higienicznego trybu życia.

To już całkiem poważna pozycja dla samodzielnego czytacza (na moje oko jakoś 8-9 latka). Ale chociaż moja Majka jest na nią stanowczo za mała, kiedy tylko wypatrzyła książeczkę o wirusie, stanowczo poprosiła o przeczytanie. A potem słuchała dzielnie i z uwagą (4,5 letnia przedszkolaczka!). To tylko potwierdza potrzebę rozmawiania,  nawet z maluchami!, o obecnej sytuacji, bo już kilkulatki mają dużo większą świadomość tego, co je otacza, niż zazwyczaj nam się wydaje. Wytłumaczmy im powody zmian, które niedawno zatrząsały naszą codziennością. W końcu nawet najtrudniejszą sytuacja – poznając i tłumacząc – można oswoić.

Boguś Janiszewski, Max Skorwider, Wirus i inne drobne ustrojstwa, Poznań: Wydawnictwo Publicat, 66 s.

Recenzja powstała dzięki uprzejmości Wydawnictwa Publicat.