Czas na czytanie: „Obsesja Lydii” Liz Nugent

22 lutego 202122 lutego 2021 | Lew Kanapowy

Przyznaję, że dałam się zwieść tej książce.

Od jakiegoś czasu romansuję z thrillerami psychologicznymi ale tak naprawdę tylko dwie z przeczytanych przeze mnie pozycji naprawdę zapadły mi w pamięć i bardzo chętnie dorzuciłabym kolejną bardzo dobrą książkę na podium tego gatunku. Podeszłam więc do „Obsesji Lydii” ze sporymi oczekiwaniami. Szczególnie, że bardzo zaciekawił mnie blurb, a zwykle za nimi nie przepadam.

I przez sporą część książki zdawało mi się, że Liz Nugent tym oczekiwaniom jednak nie sprosta.

Zazwyczaj w kryminałach i innych powieściach z dreszczykiem mamy zbrodnię i towarzyszymy bohaterom podczas śledztwa mającego na celu pochwycenie mordercy, najchętniej zanim zdąży bardziej narozrabiać. Tutaj sytuacja jest jakby odwrotna – od razu wiemy kto zabił i jak, po czym całkiem szybko dowiadujemy się również dlaczego. Śledztwo co prawda jest, ale ze względu na tożsamość ofiary tak naprawdę nikomu nie zależy na odkryciu tożsamości zbrodniarza. I wydaje się, że będzie nuda, bo wszystko zdaje się jasne, a tu przeczytana dopiero 1/3 książki.

Nic z tych rzeczy.

Ta historia ma trzech narratorów: tytułową Lydię, jej syna Laurence’a i siostrę ofiary – Karen. Te zmiany perspektywy i możliwość poznawania sytuacji z kilku różnych punktów widzenia (i kilku poziomów wiedzy o wydarzeniu) nie tylko dodaje opowieści głębi, jak i bardziej porusza odbiorcę. Bo bywa i tak, że wartości fundamentalne dla Laurence’a mogą nie być ani trochę ważne dla innych bohaterów. I odwrotnie. A z każdym kolejnym rozdziałem historia robi się coraz smutniejsza i coraz bardziej zagmatwana, choć tak naprawdę każdy z bohaterów postępuje w dobrej wierze, a sprawca równie często budzi w odbiorcy przerażenie i złość, co współczucie. Niemniej jednak przerażenie wygrywa.

Jedna z najważniejszych postaci – Lydia – jest kobietą „z dobrego domu” przywykłą do wygodnego i wystawnego życia i jednocześnie niewolnicą własnych nerwic, obsesji i przyzwyczajeń, których źródła przyjdzie nam poszukiwać w jej wczesnym dzieciństwie. To osoba, do której powiedzenie „my home is my castle” pasuje jak ulał – nie przepada za opuszczaniem domu i cały jej wszechświat kręci się wokół rodziny i rodzinnej posiadłości. Co może nie byłoby takie złe (choć wciąż mało zdrowe), gdyby nie fakt, że pragnie mieć nad swoim małym światem całkowitą kontrolę i sprawować w nim niepodzielną władzę, więc zrobi wszystko, by nagiąć rzeczywistość do swojej wizji idealnej rodziny. Perfekcyjna w manipulowaniu ludźmi i faktami, kłamczyni doskonała, potrafi tkać intrygi latami i uzależniać od siebie ludzi. A wszystko to pod pretekstem miłości i oddania. I chyba faktycznie wierzy, że wszystkie jej intrygi powstają z tych właśnie pobudek. Ale że rzeczywistość nie ma ochoty się naginać, kolejne osoby z jej bliższego i dalszego otoczenia będą płacić za to straszliwą cenę.

Wielki wpływ na rozwój wydarzeń ma również presja otoczenia. Akcja powieści zaczyna się w 1980 roku i tamtejsze realia okazały się być dla czymś kompletnie archaicznym. Analfabetyzm wśród niższych warstw społecznych, nielegalne rozwody (i co za tym idzie całkowita władza mężczyzny nad kobietą) i wszechobecne „co ludzie powiedzą”, gdzie reputacja osoby ma wpływ nawet na działalność policji wydaje się być dzisiaj nie do pomyślenia. A to przecież czasy młodości moich rodziców, równolatków Laurence’a! Coś strasznego.

I chociaż cała intryga staje się coraz ciekawsza wraz z rozwojem sytuacji, dopiero zakończenie świadczy o tym, jak dobra jest to książka i zostawia czytelnika z lodowatym dreszczem na plecach.

Nie był to wbijający w fotel plot twist, jak w przypadku „Pacjentki”, prawdę mówiąc zakończenie, choć zaskakująco ponure, tak naprawdę mnie nie zaskoczyło – dokładnie tego można się było po Lydii spodziewać. A jednak mimo to się nie spodziewałam, bo chyba nawet najbardziej wprawiony w bojach czytelnik gdzieś tam kibicuje bohaterom, w których historię się wczuwa i życzy im tego „happy endu”.

Dobra. Mocna. Szokująca. Chyba właśnie dlatego, że tak niepozorna.

Liz Nugent, Obsesja Lydii, Warszawa: Wydawnictwo Wielka Litera, 2021, 358 s.

Recenzja powstała dzięki uprzejmości Wydawnictwa Wielka Litera.

Czas na czytanie: „Kobieta w oknie” A. J. Finn

11 listopada 20194 listopada 2019 | Lew Kanapowy

Poruszająca, momentami bardzo smutna (choć nie ukrywam, że jestem jedną z tych osób, którym strasznie łatwo złamać serce. Po prostu, straszna ze mnie beksa książkowa) i przy tym niepokojąca historia. Bo nigdy nie można być pewnym, czy ktoś z ludzi, których widujemy każdego dnia, nie okaże się przypadkiem psychopatycznym mordercą.

Anna jest psychologiem dziecięcym, zdawałoby się więc, że ludzki umysł zna od podszewki. Okazuje się jednak, że doradzanie innym niekoniecznie idzie w parze ze stosowaniem się do własnych zaleceń. Kiedy traci wszystko – karierę, rodzinę, spokój sumienia, sprawność fizyczną i psychiczną – ucieka od świata. Zmagając się z agorafobią zamyka się w bezpiecznych czterech ścianach domu szukając pociechy w alkoholu, czarno białych klasykach kina i podglądaniu życia sąsiadów z najbliższej okolicy, z reporterskim zacięciem dokumentując ich codzienność. Jednak kiedy pewnego dnia stanie się przypadkowym świadkiem zbrodni, nikt nie będzie w stanie uwierzyć niestabilnej psychicznie, samotnej pijaczce niezdolnej do przekroczenia progu domu. Nawet ona sama.

Chociaż w pewnym momencie przeczuwałam, jakie będzie zakończenie, to nie potrafię wyrzucić tej książki z głowy. Poza zagmatwanym thrillerem, jest to bowiem przejmująca opowieść o błędach, słabości, radzeniu (i nie radzeniu) sobie z traumą i ogłuszającej samotności. A od oddechu mordercy na karku bardziej przerażające bywają sztuczki, jakie potrafi nam spłatać człowiekowi jego własny umysł.

I gdyby nie dwa irytujące zdrobnienia, które, pojawiając się nagminnie, psuły mi nieco przyjemność z lektury, nie mogłabym się od niej oderwać. Może Brytyjczycy piją wino z małych szklanek, może robią tak alkoholicy – nie wiem, nie znam się. Ale „szklaneczki” były wszędzie. I drażniły mnie strasznie. Ale jednak wciąż nie tak bardzo, jak pasiasta „kanapka” jako powtarzające się niejednokrotnie określenie mebla wypoczynkowego niewielkich rozmiarów. Ja tam kanapki jem, a nie na nich siadam, wobec tego szklaneczkom i kanapkom mówię z zdecydowane nie.

A poza tym to naprawdę bardzo dobra książka! O ciężkim, duszącym klimacie niewietrzonego pomieszczenia, roztaczająca aurę porażającej bezradności.

J. Finn, Kobieta w oknie, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2018, 416 s.

Czas na czytanie: „Miejsce egzekucji” Val McDermid

1 października 201830 września 2018 | Lew Kanapowy

„Posiadanie dziecka sprawia, że nagle orientujesz się, jak wiele niebezpieczeństw czyha na tym świecie”.

Nie mogę uwierzyć, że zwlekałam z tą pozycją tak strasznie długo! Jest porażająca i idealnie pasuje do mokrej, zimnej, ani trochę nie złotej jesieni.

Val McDermid serwuje nam zbrodnie, które przyprawiają o ciarki, potwora w ludzkiej skórze, rozpaczliwe dążenie do sprawiedliwości i tak zręcznie utkaną intrygę, że nie sposób przewidzieć jej rozwiązania. A przynajmniej mi się nie udało.

Fantastycznym rozwiązaniem okazało się umieszczenie historii w historii – przez większość lektury czytamy typowy kryminał, w którym młody, ambitny detektyw poszukuje zaginionej dziewczynki i jej prawdopodobnego mordercy. I chociaż nie udaje mu się odnaleźć zwłok, niepodważalne dowody w końcu doprowadzają go do sprawcy. W ten sposób sprawa zostaje zamknięta, a tu niespodzianka i konsternacja – czytelnikowi wciąż zostaje około 200 stron. I nagle ma szansę spojrzeć na tę samą sprawę po wielu latach, oczami równie młodej i ambitnej dziennikarki, skuszonej tajemnicą sprawy sprzed lat.

„Przeszłość nie kryje w sobie żadnych niespodzianek, prawda?”

To kryminał, thriller psychologiczny, grecka tragedia i saga rodzinna w jednym tomie. Już samym wyzwaniem jest czytanie o przestępstwach wobec dzieci, kiedy samemu ma się w domu małą dziewczynkę, szczególnie, że książka porusza problem wykorzystywania seksualnego nieletnich. A autorka dorzuca do puli świetnie oddane realia lat 60. ubiegłego wieku, odizolowaną, hermetyczną społeczność, romantycznie niepokojący, chłodno-wilgotny klimat angielskich wrzosowisk i prawniczą bezwzględność.

To historia, która zmusza do namysłu nad pojęciami sprawiedliwości i kary, a także podejmowaniem decyzji i konieczności mierzenia się z ich konsekwencjami. A te potrafią być kompletnie nieprzewidywalne. Porywająca książka o upartym dążeniu do poznania prawdy i kompletnej wobec niej bezradności. Antyczna historia Edypa to przy tym bajeczka dla dzieci.

Świetnie napisana, bardzo klimatyczna, intrygująco tajemnicza, szokująca i przerażająca, zdumiewająca w swoim zagmatwaniu. Genialna lektura. Nie jestem specjalistką do kryminałów, ale takiej intrygi jeszcze nie widziałam.

Rozkręca się powoli, ale robi piorunujące wrażenie. Koniecznie wytrwajcie aż do ostatniej strony!

Val McDermid, Miejsce egzekucji, Słupsk: Wydawnictwo Papierowy Księżyc, 2018, 584 s.

Recenzja powstała dzięki uprzejmości Wydawnictwa Papierowy Księżyc.

Czas na czytanie: „Dzień, w którym lwy zaczną jeść sałatę” Raphaëlle Giordano

20 sierpnia 201819 sierpnia 2018 | Lew Kanapowy

Lato to najlepszy moment, by spróbować czegoś nowego. Nigdy nie byłam entuzjastką mody na coaching, rozwój osobisty i całe to „szukanie rozwiązań wewnątrz siebie”. Zupełnie inaczej, niż mój mąż, który zrobił sobie nawet podyplomówkę z tego tematu. Dlatego kiedy zobaczyłam znacznie łagodniejszą i z pozoru nieco dziwaczną (uwielbiam dziwaczne rzeczy!) krzyżówkę poradnika z romansem opakowanego w przyjemną formę narracyjną, uznałam to za doskonałą okazję na przełamanie własnych uprzedzeń.

Na dzień dobry zostałam dopieszczona genialnymi, obrazowymi opisami, które uwielbiam. Tą książkę naprawdę świetnie się czyta i momentami można zupełnie przegapić pełną pozytywów, sloganową mowę autorki-psycholożki.

Cała historia opisana jest, naprzemiennie, z perspektywy dwojga bohaterów – pełnej powołania Romane Gardener, właścicielki nowatorskiej firmy prowadzącej szkolenia z zakresu samodoskonalenia oraz autokratycznego i bezkompromisowego Maximiliena Vogue’a, szefa wielkiej korporacji, który przez naciski najbliższych stanie się klientem Romane. Wraz z nim przechodzimy przez rozbudowany kurs mający na celu rozbudzić empatię, nauczyć szanowania i słuchania drugiego człowieka przy jednoczesnym ograniczeniu egoistycznej postawy godząc się na, momentami naprawdę kuriozalne, metody prowadzącej.

„Romane opowiedziała słuchaczom o tym, co nazywała na swój użytek „dziesięcioma plagami bucowatości”; były to: pycha, pochopny osąd, egocentryzm, nieumiejętność słuchania, poczucie wyższości, potrzeba dominacji, skłonność do agresji, niecierpliwość, brak tolerancji, brak empatii i altruizmu.
– Nikt oczywiście nie kumuluje wszystkich tych wad, i całe szczęście! Praca, którą wspólnie podejmiemy, skłoni was do refleksji nad własnymi zachowaniami…”

Nie da się ukryć, że mam w sobie sporo cech buca, i ten kurs wydaje się być wręcz idealnie dla mnie. Mimo, że nazwa firmy głównej bohaterki momentalnie chwyciła mnie za serce (AntyBuc! Czy to nie brzmi dumnie?), podobnie jak główny Maximilien podchodziłam do terapii odbucowywania ze sporą dawką sceptycyzmu. Ale pan Vogue w końcu daje się w końcu przekonać, a ja jednak nie do końca.

To prawda, że książka niejednokrotnie zmusiła mnie do głębszej refleksji na temat własnego charakteru, zachowania, odruchów, czy sytuacji rodzinnej. Problemu bohaterów, również tych drugoplanowych bywają zarówno motywacją, jak i przestrogą, a ponadto są bardzo życiowe, dzięki czemu z samymi bohaterami wyjątkowo łatwo było mi się identyfikować. Z drugiej strony dość mocno demotywowały mnie niektóre ze sposobów terapii i część teorii. Z natury jestem raczej pragmatykiem, dlatego kryształki wody reagujące „pięknem” i „brzydotą” na ludzkie emocje, cudowna moc jadeitu, czy wyzwalanie swojego wewnętrznego klauna nieszczególnie mnie przekonują i niepokojąco brzmią mi jak kadzidełka i nauka alternatywna. Z drugiej strony takim pomysłom, jak zamiana stron i postawienie siebie, w roli swojej „ofiary” z chęcią przyklasnę. Dlatego jeśli chodzi o samą terapię, to przekonała mnie do siebie mniej więcej pół na pół.

Dobrze się bawiłam przy tej lekturze, dzięki niej przemyślałam sobie to i owo, ale coaching i koncepcje samodoskonalenia raczej na pewno pozostaną poza sferą moich zainteresowań. Wygląda na to, że jeszcze na jakiś czas zostanę bucem (rodzino, wybacz mi!). Myślę jednak, że jeśli ktoś chciałby zacząć swoją przygodę z rozwojem osobistym, albo jeszcze nie ma zdania na ten temat, taka fabularyzowana forma poradnika będzie jak znalazł. Na pewno warto spróbować, bo tego rodzaju kombinacje nie zdarzają się często.

Jest romans, zazdrość, introspekcja, traumatyczne doświadczenia i podła intrygantka. Są zabytkowe dworki i klauni, są emocje i ich powściąganie, są specyficzne (i wyjątkowo kosztowne, przez co nieszczególnie realne) metody terapii i problemy, które dotykają chyba każdego człowieka. Bywa tendencyjnie, ale przede wszystkim jest pomysłowo.

No i na koniec okładka! Jest tak zła, że aż genialna, nie mogę się na nią napatrzeć. W końcu lwy zobowiązują!

„Tymczasem ku swojemu zaskoczeniu stwierdził, że zmieniając się, może także zmieniać życie innych ludzi. To odkrycie wiodło go dalej, niż to sobie wyobraził.”

Raphaëlle Giordano, Dzień, w którym lwy zaczną jeść sałatę, Warszawa: Wydawnictwo MUZA S.A, 2018, 416 s.

Recenzja powstała dzięki uprzejmości Wydawnictwa MUZA.

Czas na czytanie: „Dwa oblicza” Agnieszka Bednarska

4 grudnia 20173 grudnia 2017 | Lew Kanapowy

Ja pierniczę (w końcu idą Święta), ale czytałam straszną książkę!

A powiem Wam, że ani trochę się na to nie zanosiło. Do „Dwóch oblicz” podeszłam bardzo entuzjastycznie i z dużą ciekawością – pierwsza książkowa realizacja nowego wydawnictwa musi być czymś super – wymuskana pozycja stworzona z pasją i miłością do czytania.

Zatem zabrałam się za czytanie. I ku mojemu zdumieniu trzymałam w dłoniach horror klasy C – opowieść o dziewczynie, która odkrywszy niegodziwe plany rodziny wobec swojego nienarodzonego jeszcze dziecka wybiega z domu nawet bez portfela. I zamiast udać się na policję/pogotowie opiekuńcze/do domu samotnej matki decyduje się przyjąć bezinteresowną pomoc przypadkowo poznanej staruszki mieszkającej w zrujnowanym, pachnącym śmiercią budynku szpitala.

„Już nie wydawała się jej taka dostojna i szykowna, pozbawiwszy się wierzchniego odzienia, czapki i rękawiczek znacznie straciła na urodzie. Jej włosy były cienkie i przerzedzone, a padające zza pleców słońce obnarzało miejsca na głowie zupełnie owłosienia pozbawione. Dłonie, które ukryte w drogich rękawiczkach zdawały się być gładkie i smukłe, w tej chwili straszyły pokrytąbrązowymi plamami, cienką jak pergamin skórą, spod której wystawały nabrzmiałe, granatowe żyły. Pożółkłe paznokcie, mimo że schludnie przycięte i opiłowane, jednoznacznie potwierdzały, że są już jedynie zbiorem stwardniałych, martwych komórek.”

To jeden z tych horrorów, w których widz krzyczy do bohatera „Nie, nie wchodź tam, uciekaj!”, a bohater ewidentnie go słyszy, bo robi coś zupełnie przeciwnego. A im dalej w las, tym więcej dramatycznych wspomnień, krwawych zbrodni rodem z Cell Block Tango i naiwności bohaterki ślepej na przeczucia i ostrzeżenia, szafującej bezpieczeństwem swoim i dziecka.

I tak to wygląda aż do pozornie szczęśliwego zakończenia – zła wiedźma zostaje pokonana, a sierota znajduje miłość i szczęśliwie wychodzi za mąż. I dopiero tutaj zaczyna robić się naprawdę strasznie. To jeden z tych zwrotów akcji, które następują powoli i spokojnie, a czytelnik ani trochę się ich nie spodziewa. Przez ostatnie 100 stron po prostu nie da się odłożyć tej, jeszcze przed chwilą zupełnie przeciętnej powieści – ostatnią część czyta się po prostu jednym tchem. I potem trochę strach zasnąć.

Pełna dramatów historia, w której tak naprawdę trudno jest znaleźć winnego – bo winny jest każdy i jednocześnie nikt. Pełną grzechów i grzeszków, poświęceń i moralnej względności. Gdzie brak szczerej rozmowy, brak zaufania, nieumiejętność pójścia na kompromis i nadmiar ambicji staje się przyczyną niejednej tragedii. Bardzo dobrze napisana, pełna plastyczny opisów, kipiąca niepokojącym klimatem. Psychologicznie zagmatwana, podburzająca poczucie bezpieczeństwa, zaskakująca, straszna. Strasznie dobra.

Ponadto jestem bardzo mile zaskoczona dbałością o szczegóły – błędy ortograficzne i językowe można policzyć na palcach jednej ręki (co w przypadku pierwszego wydania jest prawdziwą rzadkością), projekt okładki robi niesamowite wrażenie (chociaż osobiście nie przepadam za papierem, na którym zostają odciski palców – wpędza mnie w nerwicę natręctw i co chwila biegam umyć ręce), a jakość wydruku jest idealna. Wspaniale się prezentuje. Polecam na świąteczny prezent dla fana thrillerów psychologicznych, szczególnie, że Ogień i Woda, czyli Wydawnictwo Zaklęty Papier pięknie pakują książki, które docierają do adresata w idealnym stanie i eleganckiej oprawie.