Ta książka zrobiła mi psikusa! Nie mam pojęcia jak to się stało, ale byłam przekonana, że to książka dla dzieci w steampunkowych klimatach łącząca w sobie fascynację życiem i skomplikowaną budową organizmów z zachłyśnięciem się nowymi osiągnięciami człowieka, mechanizmami i maszyną parową.

A tu niespodzianka, zamiast wiktoriańskiego Londynu mamy ponurą, choć fascynującą wizję przyszłości. To chyba pierwsza antyutopia dla dzieci, jaka trafiła w moje ręce!

Mamy rok 2250. Nadmierne wykorzystanie energii węglowej oraz nieustanna produkcja chemicznych i radioaktywnych odpadów sprawiła, że nasza planeta uległa nieodwracalnym zniszczeniom. Ze względu na zanieczyszczenia większość gatunków owadów i zwierząt wyginęła, a ludzkość zaczęła zamieszkiwać nieliczne zdatne do życia tereny tworząc zamknięte osady i enklawy. By wypełnić utratę rodzimych organizmów stworzono mechanusy – sztuczne, mechaniczne formy życia powstałe na wzór wymarłych gatunków – częściowo dla rozrywki, a częściowo do celów gospodarczych i militarnych. Szybko jednak maszyny wymknęły się spod kontroli mnożąc się i ewoluując, co doprowadziło do nieuniknionej wojny między ludźmi i mechanusami.

Liberty Crisp, osierocona córka pary naukowców, zafascynowana rzadkimi okazami mechanusów, które spotkała podczas swojej podróży przez kraje Orientu, sporządziła katalog tych mechanicznych stworzeń przybliżający ich historię i niezwykłe cechy. Oto i mamy go przed sobą.

Po krótkim wstępie, w którym zarysowano czytelnikowi sytuację świata przedstawionego, książka składa się z rozkładówek poświęconych kolejnym fikcyjnym mechanicznym owadom i zwierzętom przypominających dziennik XVIII-wiecznego badacza. Lewa strona wypełniona jest przedstawieniem mechanicznego stworzenia wraz z „ręcznym” podpisem po łacinie. Prawą zajmują informacje dotyczące owego gatunku – historię, cechy charakterystyczne, kraj pochodzenia i budowę. W ten sposób przybliżono 13 różnych gatunków – od ważek i motyli, przez mechaniczne pszczoły, pająki i ptaki aż po węże i nietoperze.

Ten imponująco wydany album futurystycznych zwierząt przyszłości przyciąga uwagę nie tylko misternymi ilustracjami i wyjątkową formą dziennika badacza, ale również ponurą przestrogą i katastroficzną wizją przyszłości. Bo wszystkie te – tak fascynujące, jak przerażające – istoty, mimo ich zdumiewających właściwości, są zaledwie cieniem i pokłosiem piękna natury, które ludzkość w swej chciwości i głupocie nieodwracalnie utraciła.

Taka puenta w książce dla siedmiolatków zrobiła na mnie spore wrażenie. Nigdy nie jest za wcześnie na refleksję o przyszłości Ziemi, myślę, że taka lekcja przydałaby się i wielu dorosłym.

Lance Balchin, Mechanica. Przewodnik dla początkujących, Lublin: Wydawnictwo Tekturka, 2017, 40 s.

Recenzja powstałą dzięki uprzejmości Wydawnictwa Tekturka.